De wettelijke kaders: Vanaf welke leeftijd mag het?
Het moment dat je kind zelfstandig mag tekenen voor financiële verplichtingen, zoals een lening of een telefoonabonnement, is een cruciaal punt in hun ontwikkeling. Wettelijk gezien zijn minderjarigen (personen onder de achttien jaar) handelingsonbekwaam. Dit betekent dat zij zonder toestemming van hun wettelijke vertegenwoordigers (ouders of voogden) geen rechtsgeldige overeenkomsten mogen aangaan.
In de praktijk zijn er echter nuanceverschillen. Een zestienjarige die een kleine aankoop doet, zoals een boek of een lunch, wordt geacht dit met impliciete toestemming te doen. Dit noemen we het 'gebruikelijk in het maatschappelijk verkeer'. Een lening of een langlopend abonnement valt hier vrijwel nooit onder. Voor dit soort grote financiële beslissingen is schriftelijke toestemming van de ouders vereist, vaak zelfs door mede-ondertekening.
De rol van de ouders of voogden
Als ouder heb je de plicht om je kind te beschermen tegen onverstandige financiële keuzes. Wanneer je kind toch een overeenkomst aangaat zonder jouw toestemming, kun je die overeenkomst laten vernietigen. Dit moet je doen door aan te tonen dat je kind handelingsonbekwaam was op het moment van tekenen. Dit geldt bijvoorbeeld voor dure gaming-abonnementen, grote aankopen op afbetaling of persoonlijke leningen.
Er is één belangrijke uitzondering: vanaf zestien jaar kan je kind de rechter vragen om 'handlichting'. Als handlichting wordt verleend, mag het kind bepaalde, specifiek omschreven rechtshandelingen verrichten, alsof het meerderjarig is. Dit wordt vaak gebruikt door jonge ondernemers, maar is zeldzaam bij standaard leningen.
Wat zijn de risico's van vroege financiële verplichtingen?
Het laten tekenen van je kind voor een lening of een langdurig contract brengt, ook al teken je als ouder mee, aanzienlijke risico’s met zich mee. Ten eerste creëert het een financiële druk op het huishouden. Maar minstens zo belangrijk is de impact op de financiële toekomst van het kind zelf. Zodra zij achttien worden, zijn zij volledig verantwoordelijk voor de lopende contracten.
Bovendien moeten ouders alert zijn op de BKR-registratie. Hoewel minderjarigen in principe geen BKR-registratie kunnen krijgen voor een consumptief krediet, kan het onbetaald laten van een achteraf betaalde aankoop of een abonnement wel leiden tot schuldproblematiek die later moeilijk op te lossen is. Het is essentieel om je kinderen te leren dat het aangaan van schulden serieuze consequenties heeft.
Wanneer is een overeenkomst rechtsgeldig?
Een contract is pas rechtsgeldig als de contractant wilsbekwaam is. Voor minderjarigen betekent dit vrijwel altijd dat de handtekening van de ouder of voogd vereist is. Als een telecommunicatiebedrijf of kredietverstrekker een contract aangaat met een minderjarige zonder deze goedkeuring, kunnen zij juridische problemen verwachten wanneer de overeenkomst wordt aangevochten. Dit dwingt de meeste serieuze bedrijven om altijd de leeftijd van de aanvrager te controleren en om te vragen naar mede-ondertekening door de ouders bij contracten met langlopende financiële verplichtingen.
Voordat je je kind een financiële verplichting laat aangaan, zelfs onder jouw toezicht, is het raadzaam om eerst te kijken naar alternatieven, zoals prepaid-oplossingen of een spaardoel stellen om de aankoop zelf te financieren. Dit leert hen verantwoordelijkheid zonder direct juridische risico’s te lopen.
